Maart-November 2023

Podcast ‘Barokke Influencers’ | aflevering 5: David Eelbode meets François d’Aguilon

Voor de vijfde aflevering duikt Anke Verschueren met David Eelbode, schrijver en professor wiskunde aan de Universiteit Antwerpen, diep in de exacte wetenschappen. Wiskunde, optica, astronomie en filosofie: het komt allemaal aan bod.

De jezuïeten hebben belangrijke stenen verlegd binnen de exacte wetenschappen. Vooral de wiskunde en de natuurwetenschappen nemen vrijwel vanaf het begin van de Sociëteit van Jezus een opvallend belangrijke plaats in binnen het netwerk van de orde. Duizenden publicaties in deze domeinen staan op naam van geleerde jezuïeten. Wist je dat maar liefst 35 maankraters vernoemd zijn naar jezuïeten-astronomen? 

Eén van de wiskundige pioniers in Antwerpen is jezuïet François d’Aguilon, schrijver van een invloedrijk traktaat ‘Opticorum Libri Sex philosophis juxta ac mathematicis utiles’, vrij vertaald: ‘Zes boeken over optica die nuttig zijn voor zowel filosofen als wiskundigen’. Peter Paul Rubens illustreerde het werk. Het traktaat is vooral bekend geworden door het concept ‘stereografische projectie’, dat staat, zoals het de wiskunde betaamt, voor eeuwig en altijd op naam van d’Aguilon.

Begin 17de eeuw ijverde hij samen met Carlo Scribani, toenmalig rector van het jezuïetencollege in Antwerpen, voor de oprichting van een heuse wiskundeschool. In 1615 kreeg hij daarvoor de toestemming. Dat jaartal doet bij échte kenners mogelijk een belletje rinkelen, want het was in hetzelfde jaar dat de eerste steen werd gelegd voor de Sint-Carolus Borromeuskerk, het hart van de Antwerpse barok. Bij dat kerkontwerp zou d’Aguilon trouwens heel nauw betrokken zijn geweest, al stierf hij voor de bouw voltooid was. 

François d’Aguilon studeerde (en doceerde) zowel filosofie als wiskunde aan verschillende scholen en universiteiten in binnen- en buitenland. Een bijzondere, maar toch ook een best vaak voorkomende combinatie. David Eelbode legt uit wat filosofie en wiskunde met elkaar gemeen hebben.

Beluister nu de podcast! Veel luisterplezier.

Meer weten over de historische link tussen de jezuïeten en de exacte wetenschappen?
Op 10 oktober 2023 geeft Ad Meskens, lector wiskunde aan de AP Hogeschool, in het kader van ‘Grote Vragen’ een lezing over de uitzonderlijke plaats die de wiskunde innam in het programma van de jezuïeten. Hoe komt het dat zij zoveel belangstelling hadden voor wiskunde? Waren zij niet in de eerste plaats gelovigen?

Meld je aan voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle activiteiten en laatste nieuwtjes.