Podcast ‘Barokke Influencers’ | aflevering 13: Philip Brinckman & Nicolas Standaert

Voor deze podcast duikt Anke Verschueren in het thema onderwijs. Ze spreekt met Philip Brinckman, voorzitter van de commissie Beter Onderwijs en directeur en leerkracht in het Sint-Jozefscollege in Turnhout – een van de zeven Vlaamse jezuïetencolleges. Voor de eerste keer schuift er ook een jezuïet aan tafel: professor aan de KU Leuven Nicolas Standaert. Waarom associëren we de jezuïeten met onderwijs? Wat zijn de sterktes van de ignatiaanse pedagogie? En waarin schuilt de kracht van het onderwijs vandaag?

“Een leraar is geen influencer. Een leraar wijst niet naar zichzelf, hij wijst naar een wonder dat buiten hem ligt.”
Philip Brinckman

Geen eenrichtingsverkeer

Standaert maakt aan het begin van de podcast al meteen zijn visie op onderwijs heel duidelijk: onderwijs is geen eenrichtingsverkeer. Het gaat niet alleen maar over kennisoverdracht. Standaert houdt zich aan de KU Leuven bezig met ‘service-learning’. Dat is een onderwijsvorm waarbij de studenten zich maatschappelijk inzetten, daarover reflecteren en leren op persoonlijk en vakinhoudelijk vlak. Centrale vragen in deze pedagogie: hoe kan ik leren van de ander? Hoe kan de maatschappij of kunnen personen in die maatschappij bijdragen tot de persoonsvorming van de student en helpen om meer in verbinding te staan met de wereld?

Jezuïeten en onderwijs

Standaert is zelf een jezuïet. Hoe komt het eigenlijk dat we de jezuïeten associëren met onderwijs? Van oorsprong zijn de jezuïeten door Ignatius niet opgericht om te onderwijzen, maar wel om rond te reizen. Dat ze uiteindelijk zo’n grote rol zijn gaan spelen in het onderwijs kwam omdat er een nood was in de maatschappij waarop zij hebben ingespeeld. Ze legden hun eigen accent in het onderwijs en zo ontstond de ignatiaanse pedagogie waarin meditaties een grote rol spelen.

Voortreffelijkheid

Brinckman vult aan en legt het idee van ‘vorming’ uit dat een grote rol speelt in de ignatiaanse pedagogie. Vorming is voor de jezuïeten de combinatie van opleiding en opvoeding. Daarin staat ‘voortreffelijkheid’ centraal: intellectuele en morele voortreffelijkheid. Het is niet omdat je iets weet, dat je het ook doet. Het vraagt karakter en moed om iets ook daadwerkelijk uit te voeren of toe te passen: daarin schuilt de kracht van de ignatiaanse pedagogie.

Standaert nuanceert verder en trekt het nog breder: de voortreffelijkheid van de jezuïeten gaat niet over jezelf altijd maar overtreffen en verbeteren. Het gaat niet om steeds maar beter presteren. Het gaat over: kan het beter voor de andere? Voor de wereld? En hoe kan jij daaraan bijdragen en ten dienste staan van de maatschappij. Maar hoe breng je leerlingen dat bij? Daarvoor zoomt Brinckman in naar het klaslokaal: de uitdaging van de leerkracht schuilt in de eerste plaats in het vangen van de aandacht van de leerlingen.

De informatiemaatschappij

Digitale toepassingen maken het vandaag eenvoudig om een heleboel informatie te vergaren. Maar Standaert en Brinckman benadrukken eensgezind dat informatie niet hetzelfde is als kennis. Kennis gaat over de manier waarop je de informatie kan interpreteren, ordenen, synthetiseren, … In hun rol als leerkracht zien ze dat studenten vandaag vaak niet over de vaardigheden beschikken om met die informatie om te gaan. Daarin schuilt volgens hen de kracht van het onderwijs vandaag: leerlingen kapstokken aanreiken om die toevloed aan informatie te verwerken.

Verbinding

Tot slot speelt de uitwisseling met de maatschappij en de wereld een sleutelrol in de ignatiaanse pedagogie. Standaert legt uit dat het daarbij niet alleen gaat over wat de student te bieden heeft aan de maatschappij, maar dat ze ook oog hebben voor de kennis en ervaring die al aanwezig is in de maatschappij en bij de ‘ander’. Wederkerigheid, openheid, community, verbinding, solidariteit en vertrouwen zijn daarbij de kernwoorden.

Beluister hier de podcast. En meld je aan voor onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van toekomstige afleveringen, activiteiten en de laatste nieuwtjes.

Meer over onderwijs? Bekijk de lezingen over onderwijs in de reeks ‘Grote Vragen’.

De leerkracht als influencer
Webinar met Jan Royackers en Philip Brinckman op 4 oktober 2023

Berekende gelovigen? Schilders, jezuieten en vernieuwende wiskunde
Lezing door Ad Meskens op dinsdag 10 oktober 2023

Naar de grenzen: Hoe kunnen we via onderwijs mensen aan de rand van de samenleving bereiken?
Panelgesprek op maandag 16 oktober 2023 met Nicolas Standaert (moderator), Bob Van de Putte, Eddy Van De Velde, Bruno Standaert en Gerlinde Verbist

Wiskunde en wetenschappen als kunst voor morgen
Lezingen door Ann Dooms en Manuel Sintubin op woensdag 25 oktober 2023