DE GEZICHTEN ACHTER HET FESTIVAL: Anke verschueren

Barokke Influencers wordt door vele handen gedragen: van curatoren, vormgevers, professoren tot tentoonstellingsmakers. Al deze mensen hebben één ding gemeen: een bijzondere interesse voor de barok. Ieder binnen zijn of haar eigen vakgebied en expertise. Waaraan denken zij bij het woord ‘barok’ en wie is hun favoriete ‘barokke influencer’? De komende weken stellen we de gezichten achter het festival hier aan je voor.

Anke Verschueren

Podcastmaker Anke Verschueren is de stem van Barokke Influencers. In de podcasts gaat ze het gesprek aan met verschillende experts over barokke vraagstukken die vandaag nog altijd relevant zijn.

Concept

Wat is jouw rol binnen het festival?

‘Ik ben een beetje de voice van Barokke Influencers. Ik bedacht het concept voor de podcast en volgde de productie ervan van begin tot einde op, natuurlijk geruggesteund door de mensen van UCSIA die mij input gaven. Zo gaven ze me bijvoorbeeld voor sommige onderwerpen en gesprekken tips voor boeken waarmee ik me kon inlezen.’

Kun je het concept kort toelichten?

‘We namen telkens een onderwerp dat zowel in de barok als vandaag van belang is. Een onderwerp dat universeel en tijdloos is. We zochten steeds een jezuïet of barokke persoon die een voorbeeld of vertrekpunt kon zijn om het gedachtegoed te kaderen en toegang te geven tot de geschiedenis. En daarnaast lieten we iemand aan het woord die vandaag invloedrijk is op zijn of haar vakgebied.’

Geschiedenisfreak

Wat overtuigde jou om mee te werken aan de podcast voor Barokke Influencers?

‘Ik zei onmiddellijk volmondig “ja” toen ze me vroegen om mee te werken omdat het hoe dan ook een periode is die mij nauw aan het hart ligt. Ik ben wel een beetje een geschiedenisfreak. Ik heb Taal- en Letterkunde gestudeerd aan de universiteit wat maakt dat ik ook wel een historische basis heb. Voor mij klopte het wel. Ik heb Nederlands en theater-, film- en literatuurwetenschappen gestudeerd en mijn focus lag op de oude geschiedenis. Mijn thesis situeerde zich ook in de middeleeuwen. Die eeuwen vind ik superboeiend. Ik weet dat, als ik daarover begin te lezen, mijn hart er sneller van zal kloppen. Dus ik wist meteen dat ik die reeks graag wou maken. En doordat ik geïnteresseerd ben in veel verschillende dingen leek het me ook echt interessant.’

Wat zie je als een belangrijke eigenschap om zo’n podcast te maken?

‘Ik heb een zeer breed interesseveld en ik denk dat die eigenschap voor dit soort opdrachten heel belangrijk is. Dan interview ik Els Hertogen over solidariteit en dan denk ik “ah, ik zou me echt meer willen engageren”. Of ik interview David Eelbode over wiskunde, en dan wil ik me weer in wiskunde verdiepen. Luisteren is ook mijn tweede natuur. Dus zo’n podcast als deze is voor mij het perfecte alibi om van alles een beetje te proeven en het ideale excuus voor mij om ergens helemaal in te duiken.’

Perspectiefwisseling

Is er een interview dat er voor jou uitspringt?

‘Ik denk dat het interview dat mij het meest geraakt heeft dat met Sibo Kanobana was, dat is de aflevering over dekolonisatie. We hebben echt heel lang gepraat, maar in die afleveringen hoor je natuurlijk maar een stukje. Het gesprek duurde bijna twee uur, maar het is dan gemonteerd en daar heb ik quotes uitgeplukt. Sibo gaf mij een hele andere kijk op wat ik dacht dat dekolonisatie is. Ik dacht dat dekolonisatie vooral betekende dat je onder ogen moet komen wat voor vreselijke dingen er zijn gebeurd. Dat we het moeten hebben over hoe gruwelijk het allemaal is geweest en daar de nadruk op moeten leggen. Maar dat was niet het standpunt van Sibo Kanobana. Het ging voor hem meer over het erkennen dat daar ook vriendschappen zijn gesloten en dat daar ook mensen verliefd zijn geworden op elkaar, dat daar ook gevreeën is en dat daar ook samen gegeten is. Dat er juist veel meer bestuiving is geweest dan we nu erkennen. Ik was daar echt door geraakt en ik heb hem dat ook gezegd aan het einde van het gesprek. Dat het iets met mij gedaan had. Ik voelde echt een perspectiefwisseling.’

Kluwen

Aan welk woord denk je zelf bij barok?

‘Kluwen. Een soort netwerk. Iets dat zich niet meteen prijsgeeft. Iets waar een beetje verwarring in zit, op een interessante manier. Iets ingewikkeld. Het is een periode waarin zoveel met elkaar verbonden is. En als je dat begint te zien … Dat gevoel had ik ook in het gesprek met Sibo Kanobana. Plots besefte ik dat alles met elkaar te maken heeft. Dat zoiets als de klimaatcrisis vandaag ook te maken heeft met wat er in de zestiende en zeventiende eeuw gebeurde. Dat is wat me tijdens dat gesprek ook overviel: alles is met elkaar verbonden. Je kunt niks isoleren.’

Bach

Welke persoon belichaamt barok voor jou?

‘Dat is voor mij Bach en dan in het bijzonder zijn driestemmige inventies. Ik heb klassieke piano gevolgd en ik speelde zo’n stuk op mijn eindexamen. In de muziek van Bach komt eigenlijk alles samen en er zitten hele sterke melodieën in. Een driestemmige inventie heeft letterlijk drie stemmen. Dat zijn thema’s die terugkomen en die muziek is extreem gestructureerd. Op het eerste gezicht hoor je dat niet, maar als je naar de partituur kijkt, dan zie je dat er melodieën herhaald worden of dat er sequenties terugkomen in de baslijn. Pas als je die gaat ontleden, ontdek je het wiskundige brein van Bach. Maar je hoort dat dus niet. Wanneer je naar zo’n stuk luistert, is het vooral iets dat je overvalt. Iets dat je grijpt en waar je gedesoriënteerd van raakt.’

‘Misschien is dat ook wel de basisvereiste voor kunst van mij. Dat je de structuur niet ziet, maar dat je voelt dat het goed in elkaar zit. Dat het niet overkomt alsof er heel hard over nagedacht is. Dat kun je denk ik alleen maar bereiken als er juist heel hard over nagedacht is. Zo is dat in composities van kunstwerken, maar misschien ook wel in de interviews die ik afneem. Een interview is voor mij geslaagd als ik de touwtjes in handen heb gehad en die soms wel een keer kan lossen, maar ik me wel heel goed bewust ben van de structuur en de beslissingen die ik heb genomen in de loop van een gesprek. Ik zie een interview als een lange gang met allemaal kamers die je kan ingaan. Als interviewer beslis ik dan of we daar binnen gaan of niet. Op het moment zelf neem ik dus hele heldere beslissingen, maar in het eindresultaat hoor je die niet.’

Jammen met Bach

Zijn er mensen of thema’s die je in de podcast graag nog aan bod had willen laten komen?

‘Ik had heel graag een aflevering over architectuur gemaakt. Ik had bijvoorbeeld graag Willem-Jan Neutelings uitgenodigd, de architect van onder andere het MAS, om het met hem te hebben over de barokke architectuur en in het bijzonder over de Sint-Carolus Borromeuskerk. Ook rond wetenschap had ik graag nog een aflevering gemaakt, of rond astronomie. Ideeën genoeg!’

Is er een influencer uit de barok die je graag zou ontmoeten?

‘Dan kom ik weer bij Bach. Dan wil ik een boke met choco eten met Johann Sebastian en een beetje met hem jammen. Maar ook de jezuïeten interesseren me. Zo koos ik voor de aflevering over dekolonisatie een jezuïet waar nooit iemand over gehoord heeft in plaats van bijvoorbeeld Xaverius. En de verhalen van dat soort mensen, die zou ik echt wel eens willen horen. “Wat heb je daar gezien en meegemaakt? Hoe was het om alles achter te laten en naar zo’n land te reizen? De taal niet te spreken. Te reizen naar een plek waar je je heel erg moest aanpassen?” Die mensen sprongen echt in het diepe en ik ben nieuwsgierig naar hun ervaringen. Dat is mijn human interest-kantje dat dan bovenkomt.’